ઘણા શબ્દો એવા હોય છે જેનો અર્થ લગભગ સરખો જ લાગે છે, પણ તેમ છતાં તેમાં નાનો-મોટો ફરક હોય છે. ‘Mandatory’ અને ‘Compulsory’ એવા જ બે શબ્દો છે. બંનેનો અર્થ થાય છે ‘જરૂરી’ અથવા ‘બંધનકારક’, પણ તેમનો ઉપયોગ થોડો અલગ અલગ સંદર્ભમાં થાય છે. ‘Mandatory’નો ઉપયોગ ત્યારે થાય છે જ્યારે કોઈ નિયમ કે કાયદા પ્રમાણે કંઈક કરવું જરૂરી હોય. જ્યારે ‘Compulsory’નો ઉપયોગ કોઈ સંસ્થા કે સંગઠન દ્વારા લાદવામાં આવેલા નિયમ માટે થાય છે.

ઉદાહરણ તરીકે:

• Mandatory: Wearing a seatbelt is mandatory while driving. (ડ્રાઇવિંગ કરતી વખતે સીટબેલ્ટ પહેરવું ફરજિયાત છે.)
• Compulsory: Education is compulsory until the age of 16. (16 વર્ષની ઉંમર સુધી શિક્ષણ ફરજિયાત છે.)

પહેલા ઉદાહરણમાં, સીટબેલ્ટ પહેરવો એ કાયદા પ્રમાણે જરૂરી છે, તેથી ‘mandatory’ શબ્દનો ઉપયોગ થયો છે. બીજા ઉદાહરણમાં, 16 વર્ષ સુધી શિક્ષણ મેળવવું એ સરકારનો નિયમ છે, તેથી ‘compulsory’ શબ્દનો ઉપયોગ થયો છે.

બીજું ઉદાહરણ જોઈએ:

• Mandatory: Attendance is mandatory for all students in this class. (આ ક્લાસમાં બધા વિદ્યાર્થીઓ માટે હાજરી ફરજિયાત છે.)
• Compulsory: The course is compulsory for all engineering students. (આ કોર્ષ બધા એન્જિનિયરિંગ વિદ્યાર્થીઓ માટે ફરજિયાત છે.)

આ ઉદાહરણોમાં પણ તમે જોઈ શકો છો કે ‘mandatory’ નો ઉપયોગ વધુ કડક નિયમો માટે થાય છે, જ્યારે ‘compulsory’ નો ઉપયોગ સંસ્થા કે સંગઠન દ્વારા લાદવામાં આવેલા નિયમો માટે થાય છે. ઘણી વાર બંને શબ્દો પરસ્પર બદલી શકાય છે, પણ ઉપરોક્ત ઉદાહરણોમાં જોઈ શકાય છે કે કેટલીક વાર તેનો ઉપયોગ અલગ અલગ સંદર્ભમાં થાય છે. Happy learning!