Англис тилиндеги "speed" жана "velocity" деген сөздөр тездик же ылдамдыкты билдирет окшойт, бирок алардын ортосунда чоң айырма бар. "Speed" - бул объекттин канчалык тез кыймылдап жатканын көрсөткөн скалярдык чоңдук. Башкача айтканда, ал тек гана чоңдукту (magnitude) билдирет. Ал эми "velocity" - бул вектордук чоңдук, башкача айтканда, ал объекттин канчалык тез кыймылдап жатканын жана кайсы багытта кыймылдап жатканын көрсөтөт. Демек, ылдамдык (speed) сан менен гана өлчөнөт, ал эми ылдамдык (velocity) сан жана багыт менен өлчөнөт.

Мисалы: "The car is traveling at a speed of 60 mph." (Машина саатына 60 миль ылдамдыкта жүрүп жатат.) Бул жерде биз машинанын канчалык тез жүрүп жатканын билебиз, бирок ал кайсы тарапка баратканын билбейбиз.

Эми "velocity"ге мисал карап көрөлү: "The rocket launched with a velocity of 1000 m/s north." (Ракета 1000 м/с ылдамдыкта түндүк тарапка учурулду.) Бул жерде ракетанын ылдамдыгы жана кыймыл багыты так көрсөтүлгөн.

Дагы бир мисал: "The ball rolled at a speed of 5 m/s." (Топ 5 м/с ылдамдыкта тоголонуп жатты.) Бул жерде топ канчалык тез тоголонуп жатканы айтылат, бирок кайсы тарапка тоголонгону айтылбайт.

Ал эми: "The ball rolled at a velocity of 5 m/s east." (Топ 5 м/с ылдамдыкта чыгыш тарапка тоголонуп жатты.) Бул жерде топтун ылдамдыгы жана кыймыл багыты так көрсөтүлгөн.

Көрүнүп тургандай, "speed" жана "velocity" ортосундагы айырма маанилүү. Физикада "velocity" көбүрөөк колдонулат, анткени ал кыймылдын толук сүрөттөмөсүн берет.

Happy learning!