"Guilty" နဲ့ "culpable" ဆိုတဲ့ အင်္ဂလိပ်စကားလုံး နှစ်လုံးဟာ တချို့ကိစ္စတွေမှာ အဓိပ္ပါယ်တူတယ်လို့ ထင်ရပေမယ့်၊ သေချာ ကြည့်မယ်ဆိုရင်တော့ သိသိသာသာ ကွာခြားချက်တွေ ရှိပါတယ်။ "Guilty" ဆိုတာ တရားရုံးမှာ တရားခံအဖြစ် တရားစွဲခံရတဲ့အခါ သုံးတဲ့ စကားလုံးပါ။ တရားရုံးရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ တရားခံဖြစ်မှုကို ညွှန်းဆိုတာပါ။ "Culpable" ကတော့ ပိုပြီး ကျယ်ပြန့်တဲ့ အဓိပ္ပါယ်ရှိပြီး တစ်စုံတစ်ခုကို လုပ်ခဲ့တဲ့ သူရဲ့ တာဝန်ယူမှု၊ ပြစ်မှု တာဝန်ရှိမှုကို ညွှန်းဆိုတာပါ။ တရားရုံးနဲ့ မသက်ဆိုင်ဘဲ တခြားအခြေအနေတွေမှာလည်း သုံးလို့ရပါတယ်။

ဥပမာ -

• He was found guilty of theft. (သူဟာ ခိုးမှုနဲ့ တရားရှိတယ်လို့ တွေ့ရှိခဲ့ရတယ်။) ဒီမှာ "guilty" က တရားရုံးရဲ့ တရားစီရင်မှုကို ဖော်ပြတာပါ။

• The company was culpable for the environmental damage. (ကုမ္ပဏီဟာ ပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးမှုအတွက် တာဝန်ရှိတယ်။) ဒီမှာ "culpable" က တရားရုံးနဲ့ မသက်ဆိုင်ဘဲ ကုမ္ပဏီရဲ့ တာဝန်ယူမှုကို ဖော်ပြတာပါ။

• She felt guilty about lying to her friend. (သူမဟာ သူမရဲ့ သူငယ်ချင်းကို လိမ်ညာခဲ့တာအတွက် စိတ်မကောင်းဖြစ်ခဲ့တယ်။) ဒီမှာ "guilty" က စိတ်ပျက်လက်ပျက် ဖြစ်နေမှုကို ဖော်ပြတာပါ။ တရားရုံးနဲ့ မသက်ဆိုင်ပါ။

• While not legally guilty, he was morally culpable for the accident. (တရားဝင် တရားရှိမဟုတ်ပေမယ့် သူဟာ အမှုမှုအတွက် စာရိတ္တ တာဝန်ရှိသူ ဖြစ်တယ်။) ဒီမှာ "guilty" နဲ့ "culpable" ရဲ့ ကွာခြားချက်ကို သိသာစွာ တွေ့မြင်ရပါတယ်။

Happy learning!