Vijana wengi wanaojifunza Kiingereza hupata shida kutofautisha matumizi ya maneno ‘decide’ na ‘determine’. Ingawa yanaweza kuonekana kuwa sawa, kuna tofauti muhimu. ‘Decide’ inamaanisha kufanya uamuzi kati ya chaguo mbili au zaidi, mara nyingi uamuzi wa kibinafsi. ‘Determine’ kwa upande mwingine, inamaanisha kupata kitu au kuhakikisha jambo fulani kwa uhakika, mara nyingi baada ya kuchunguza au kufikiria kwa kina. Mara nyingi, ‘determine’ ina maana ya ‘kuamua’ kitu ambacho kilikuwa hakijulikani awali.

Angalia mifano ifuatayo:

• Decide:

  • Kiingereza: I decided to go to the party.
  • Kiswahili: Niliamua kwenda kwenye sherehe.
  • Kiingereza: We need to decide on a date for the meeting.
  • Kiswahili: Tunahitaji kuamua tarehe ya mkutano.

• Determine:

  • Kiingereza: The police will determine the cause of the accident.
  • Kiswahili: Polisi wataamua chanzo cha ajali hiyo.
  • Kiingereza: We need to determine if the experiment was successful.
  • Kiswahili: Tunahitaji kubaini kama jaribio lilifanikiwa.

Katika mfano wa ‘decide’, tunaona uamuzi wa kibinafsi (kwenda kwenye sherehe, kuamua tarehe). Katika mifano ya ‘determine’, tunaona mchakato wa kutafuta ukweli au uhakika (chanzo cha ajali, mafanikio ya jaribio). Tofauti iko katika kama unachagua kati ya chaguo (decide) au unapata ukweli/ujasho (determine).

Happy learning!