Maneno "guilty" na "culpable" katika lugha ya Kiingereza mara nyingi hutumiwa kubadilika, lakini yana tofauti muhimu. "Guilty" humaanisha kuwa na hatia ya kosa fulani, hasa katika muktadha wa sheria. Hili linaonyesha utambuzi wa kosa hilo na kuwajibika kwake. Kwa upande mwingine, "culpable" ina maana pana zaidi. Inaweza kumaanisha kuwa na hatia, lakini pia inaweza kumaanisha kuwa na lawama kwa jambo fulani, hata kama sio kosa la kisheria. "Culpable" inaangazia zaidi dhima ya mtu katika tukio fulani, bila kujali kama kuna sheria iliyovunjwa.

Hebu tuangalie mifano:

• Mfano 1: "The jury found him guilty of murder." (Mahakama ilimkuta na hatia ya mauaji.) Hapa, "guilty" inaonyesha hatia ya kisheria ya mauaji.

• Mfano 2: "She felt culpable for the accident, even though she wasn't directly involved." (Alijiona na lawama kwa ajali hiyo, hata ingawa hakuhusika moja kwa moja.) Hapa, "culpable" inaonyesha hisia za lawama, hata bila ushahidi wa kisheria wa hatia.

• Mfano 3: "While not legally guilty, he was still culpable for neglecting his responsibilities." (Ingawa hakuwa na hatia kisheria, bado alikuwa na lawama kwa kupuuza majukumu yake.) Katika mfano huu, unaona tofauti wazi - hakuna hatia ya kisheria, lakini bado kuna lawama.

• Mfano 4: "He pleaded guilty to the charges." (Alikiri hatia ya mashtaka.) Hili linaonyesha kukiri rasmi kwa hatia ya kisheria.

Kwa kifupi, "guilty" inahusiana na hatia ya kisheria, wakati "culpable" ina maana pana zaidi ya kuwajibika au kuwa na lawama kwa jambo fulani.

Happy learning!