Ko'pincha ingliz tilida "evaluate" va "assess" so'zlari bir-biriga yaqin ma'nolarga ega bo'lib, chalkashtirib yuboriladi. Ammo, ular orasida nozik farqlar mavjud. "Evaluate" so'zi biror narsaning qiymatini, ahamiyatini yoki sifatini aniqlash va baho berishni anglatadi, ko'pincha miqdoriy baholashni nazarda tutadi. "Assess", esa, biror narsani yoki holatni tizimli ravishda o'rganib chiqib, uning ijobiy va salbiy tomonlarini aniqlash va umumlashtirishni bildiradi. Bu sifatli va miqdoriy baholashni o'z ichiga olishi mumkin.
Masalan, "evaluate the success of the project" (loyihaning muvaffaqiyatini baholash) degan jumlada "evaluate" so'zi loyihaning natijalarini son jihatdan (masalan, foydaning miqdori, vaqt tejash) o'lchashni anglatadi. "Assess the risks involved" (mavjud xatarlarni baholash) jumlasida esa "assess" so'zi xatarlarning turli jihatlarini (ehtimolligi, og'irligi) sifat jihatdan tahlil qilishni bildiradi.
Yana bir misol: "The teacher will evaluate your exam" (O'qituvchi sizning imtihoningizni baholaydi). Bu yerda o'qituvchi imtihon javoblarini to'g'ri yoki noto'g'ri deb baholaydi va ball qo'yadi. "The doctor will assess your condition" (Shifokor sizning ahvolingizni baholaydi) jumlasida esa shifokor bemorning holatini turli tomonlardan, alomatlarini kuzatib, diagnostika qo'yadi, bu esa faqatgina sonli baho bilan chegaralanmaydi.
Shunday qilib, "evaluate" ko'proq miqdoriy baholashni, "assess" esa sifatli va miqdoriy baholashni o'z ichiga olgan kengroq ma'noga ega. Lekin, kontekstga qarab, bu so'zlarning ma'nolari bir-biriga yaqinlashishi ham mumkin.
Happy learning!