Ingliz tilida "force" va "compel" so'zlari ko'pincha o'xshash ma'noda ishlatiladi, ammo ular orasida nozik farqlar mavjud. "Force" jismoniy yoki zo'rlik bilan majburlashni, qarshilikni sindirishni anglatadi. "Compel" esa ko'proq ruhiy bosim, majburlovchi sabablar yoki sharoitlar tufayli biror narsani qilishga majburlashni bildiradi. Ya'ni, "force" ko'proq jismoniy kuch, "compel" esa ruhiy kuch yoki majburlovchi holatlarni nazarda tutadi.

Masalan, "The police forced him to confess" jumlasida politsiya ayblanuvchini zo'rlik bilan, ehtimol tahdid yoki jismoniy kuch ishlatib, iqror bo'lishga majburlaganini bildiradi. O'zbekcha tarjimasi: "Politsiya uni majburan iqror bo'lishga majburladi." Bu yerda "majburan" so'zi "force"ning jismoniy zo'rlik bilan bog'liq tomonini aks ettiradi.

Boshqa misol: "His conscience compelled him to tell the truth." Bu jumlada vijdon uni haqiqatni aytishga majbur qilganini, bu esa ichki ruhiy bosim natijasi ekanligini ko'rsatadi. O'zbekcha tarjimasi: "Vijdoni uni haqiqatni aytishga majbur qildi." Bu yerda "majbur qildi" so'zi "compel"ning ruhiy bosim tomonini ko'rsatadi.

Yana bir farq shundaki, "force" ko'pincha noqonuniy yoki noto'g'ri usullar bilan bog'liq bo'lishi mumkin, "compel" esa ko'pincha qonuniy yoki axloqiy sabablar bilan bog'liq. Masalan, "They forced open the door" (Ular eshikni sindirib ochishdi) va "The circumstances compelled him to leave his job" (Sharoit uni ishini tark etishga majbur qildi).

Demak, so'zlarni tanlashda vaziyatning xususiyatlarini, ya'ni jismoniy kuch yoki ruhiy bosimning ustunligini hisobga olish kerak.

Happy learning!